Jakie przewody zastosować? Jaki akumulator wybrać? Jak zabezpieczyć instalacje? Do wykonania elektryki w kamperze oprócz garści informacji nie potrzebujesz żadnej tajemnej wiedzy i umiejętności. Jesteś w stanie bez problemu samodzielnie wykonać taką instalację. Potrzebujesz jedynie wstępnie rozrysowanego planu oraz sporo uwagi i koncentracji podczas podłączania.
Jak zaplanować instalację?
To pierwsze pytanie które warto sobie zadać. Ze swojego doświadczenie polecam samodzielnie narysować schemat, bazując na przykładowych schematach oraz biorąc pod uwagę zasilane urządzenia. Narysowanie takiego schematu na dużej czystej kartce papieru pozwoli Ci rozwiązać większość problemów w głowie, bez konieczności eksperymentowania na instalacji pod napięciem (czego zdecydowanie nie polecam!). Pod koniec artykułu będziesz mógł pobrać schemat instalacji w naszym samochodzie.
Akumulator
Wybór przed jakim stoisz przy wyborze akumulatora sprowadza się do standardowego akumulatora kwasowo-ołowiowego (rozruchowy w samochodzie) lub akumulatora żelowego/AGM (dedykowany do instalacji niskoprądowych). Zaletą akumulatora kwasowo-ołowiowego będzie jego niższa cena oraz możliwość spięcia go z akumulatorem rozruchowym oraz ładowania podczas jazdy bezpośrednio przez alternator samochodu. Wadą konieczność konserwacji oraz niższa wydajność. Zaletą akumulatora żelowego oraz AGM będzie bezobsługowe utrzymanie oraz lepsza charakterystyka cyklicznej pracy. Wadą natomiast cena oraz w przypadku żelowego konieczność ładowania niskim prądem przy użyciu ładowarki. Zbyt wysokie napięcie ładowania uszkadza akumulator żelowy na co szczególnie należy uważać. W naszej instalacji zastosowaliśmy akumulator żelowy o pojemności 100Ah – dotychczas sprawdza się nam bardzo dobrze. Ponieważ temat jest dość zawiły więcej informacji nt. akumulatorów żelowych oraz AGM znajdziesz tutaj
Przewody
Cały obieg kabli zostały wykonany parą przewodów (+) oraz (-). Grubość przewodów w instalacji uzależniona jest od obciążenia prądowego, które będzie przez nie przepływać. W naszej instalacji wszystkie przewody oprócz akumulatorowych i solarnych mają przekrój 1,5mm2. Taki przekrój pozwala bezpiecznie prowadzić prąd o natężeniu powyżej 15A. W praktyce dla instalacji 12V pozwala to podłączyć urządzenia o maksymalnej mocy 180W, dla instalacji 230V – ponad 3000W. Biorąc pod uwagę, że urządzenie który ma największy pobór mocy w naszej instalacji 12V to lodówka o mocy 45W, taki przekrój jest przyjęty z dużym zapasem.
Do podłączenia solarów z przetwornicą i akumulatorem użyliśmy przewodów 4mm2, co również jest bezpiecznym standardem.
Najgrubszych przewodów wymagają podłączenia pomiędzy akumulatorami lub w naszym przypadku przetwornicy z akumulatorem. Do takich połączeń należy stosować przekroje powyżej 35mm2 dbając jednocześnie, aby odcinki pomiędzy podłączanymi urządzeniami były jak najkrótsze.
Wszystkie zastosowane przez nas przewody były wykonane z miedzi wielodrutowej giętkiej. Taki przewód w porównaniu do jednodrutowego sprawdza się dużo lepiej w tego typu instalacjach.
Gniazdka 230V w kamperze
Posiadanie gniazdka 230V zdecydowanie ułatwia życie – można bez problemu zabierać ze sobą praktycznie wszystkie urządzenia domowe i podłączać je zwyczajną wtyczką. Żeby to było możliwe do instalacji 12V należy dołączyć przetwornicę napięcia na 230V. My zastosowaliśmy przetwornice 1000W o mocy chwilowej do 2000W. Z sukcesem podłączaliśmy już do niej piłę tarczową czy Thermomix więc taka moc pewnie jest wystarczająca dla większości użytkowników.
Oświetlenie
Przy wyborze oświetlenia warto zadbać o niski pobór mocy, co dzięki technologii LED jest dość bezproblemowe. Dodatkowo istotne jest dobranie odpowiedniej barwy światła, żebyśmy we wnętrzu czuli się jak w domu, a nie jak w sklepie czy w biurze. Nasze oświetlenie ma barwę ciepłą (3000K) i jest dodatkowo regulowane ściemniaczem. Takie rozwiązanie świetnie sprawdza się w momentach kiedy chcemy aby we wnętrzu panował przyjemny półmrok. Przy kwestii oświetlenia równie ważne jest aby nie wprowadzać świecących przełączników, diod, czy sterowników – takie urządzenia, szczególnie w intensywnych barwach mogą przeszkadzać kiedy do snu potrzebujemy mieć ciemno.
Bezpieczniki
W naszej instalacji wszystkie urządzenia podłączone do akumulatora przez regulator ładowania MPPT przechodzą przez skrzynkę z bezpiecznikami 10A. Dodatkowo większe urządzenia takie jak lodówka czy ogrzewanie postojowe mają dodatkowy bezpiecznik płytkowy (nożowy). Oczywiście bezpieczniki montowane są na przewodach dodatnich (+).
Obwody w skrzynce bezpieczników:
- Regulator ładowania MPPT
- Pompka wody
- Lodówka
- Oświetlenie
- Ogrzewanie postojowe
- Gniazda 12V
Ładowanie akumulatora części mieszkalnej
Akumulator części mieszkalnej nie jest podłączony z akumulatorem rozruchowym ładowanym alternatorem. Te dwie instalacje elektryczne w samochodzie z uwagi na możliwość uszkodzenia akumulatora żelowego są całkowicie od siebie odseparowane. Żeby jednak zapewnić ładowanie w przypadku braku światła słonecznego mamy specjalną ładowarkę umożliwiającą ładowanie akumulatora żelowego napięciem o wartości 14,4V. Ładowarkę podpinamy do gniazdka zewnętrznego 230V lub przez dodatkową przetwornicę 500W do akumulatora rozruchowego.
Jeżeli budujesz lub chcesz zlecić budowę kampera - zapraszam Cię do zapoznania się z ofertą indywidualnych konsultacji. Pomogę Ci podjąć lepsze decyzje, które pozwolą zaoszczędzić sporo pieniędzy, czasu i nerwów. 👁🗨 OFERTA KONSULTACJI
PODSUMOWANIE
WYDATKI
Akumulator żelowy POWERBAT 100Ah 550 zł (VANDAL poleca)
Ładowarka akumulatora STEF-POL EST-516 250 zł (VANDAL poleca)
Przetwornica BLOW 2000W 279 zł (VANDAL poleca)
Przetwornica VOLT 500W 83 zł
Sterownik LED (ściemniacz) (2 szt.) 96 zł
Skrzynka bezpieczników + bezpiecznik (wyłącznik nadprądowy) 10A (6 szt.) 49 zł
Przewody solarne 4mm2 (10mb) 27 zł
Przewody LgY 1,5mm2 (60mb) 60 zł
Gniazdo zasilające CEE 230V 55 zł
Bezpieczniki płytkowe, gniazda bezpiecznika, rurki termokurczliwe 30 zł
Oprawa LED XL 3W 12VDC (8 szt) 170 zł
Gniazdo samochodowe ładowarka 2xUSB 32 zł
Szybkozłączki do przewodów oraz rurki termokurczliwe 35 zł
RAZEM 1.716 zł
CZAS I TRUDNOŚĆ
Wykonanie instalacji elektrycznej to proces rozbity na fazy, w zakresie podłączeń kolejnych elementów. Jednak podstawowe rozprowadzenie kabli, podłączanie bezpieczników, podłączenie akumulatora z regulatorem nie powinno zająć dłużej jak 4-6 godzin.
Trudność etapu 5/10
WSKAZÓWKI
- Schemat instalacji elektrycznej naszego samochodu PDF pobierz tutaj.
- Przewody możesz rozprowadzać w szafkach, nie musisz tego robić przed zabudową ścian (pomaga to, jeżeli nie masz przemyślanej jeszcze dokładnej lokalizacji poszczególnych urządzeń). Wyjątek stanowi oświetlenie do którego przewody z powodów estetycznych znajdują się najczęściej pod sufitem.
- Podpisuj wszystkie przewody. Dobre oznaczenie będzie niezbędne zarówno przy montażach jak i późniejszych ewentualnych zmianach.
- Warto stosować inny kolor przewodu dodatniego (+) oraz ujemnego (-)
- Dobrym rozwiązaniem do łączenia przewodów są szybkozłaczki, warto też zaopatrzyć się w ściągacz izolacji (30-50 zł)
- Regulator oświetlenia (ściemniacz) bardzo dobrze sprawdza się wieczorami, kiedy chcemy odpocząć od intensywnego światła
- Unikaj diod i innych świecących urządzeń/sterowników które będą przeszkadzać Ci w nocy
- Każde urządzenie warto dodatkowo zabezpieczyć na przewodzie dodatnim bezpiecznikiem płytkowym – montuje się go w specjalnym gnieździe, oprawionym na kablu.
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu i zapraszamy do pozostałych wpisów z cyklu Budowa kampera – od blaszaka do domu na kołach
Artykuły z serii:
– Wybór samochodu
– Izolacja
– Okna do kampera
– Panele solarne do kampera
– Instalacja elektryczna w kamperze
– Lodówka do kampera
– Instalacja wodna
– Instalacja gazowa
– Ogrzewanie
– Meble do kampera
– Przeróbka busa na kampera – przepisy
– Ile kosztuje budowa kampera – budżet projektu
Jeżeli chcesz być na bieżąco zapraszamy do obserwowania naszego Instagrama / Facebooka lub zapisania się do newslettera
Witam,
Bardzo pomocny artykuł, zastanawia mnie jednak rozwiązanie ładowania akumulatora pokładowego z pominięciem alternatora. Wydaje się, że w mobilnej jednostce jaką jest camper van, alternator powinien być podstawowym źródłem prądu ładowania. Tak z mojej wieloletniej praktyki 🙂
Zastanawiam się też do czego służy przetwornica 500 W na przedstawionym schemacie.
Pozdrawiam
J.
Jurku dziękuję za komentarz! Z uwagi na to że mam akumulator żelowy (któremu wyższy prąd może zrobić krzywdę) do ładowania używam wyłącznie specjalnej ładowarki która podpięta jest właśnie do akumulatora rozruchowego (kwasowego) przez przetwornicę 500W. Jest to proteza która powoduje pewne straty energii, ale przy jeździe nie ma to większego znaczenia, a ja mam pewność że akumulator będzie eksploatowany we właściwy sposób.
Ja mam akumulator AGM z funkcją start/stop, który może służyć jako rozruchowy. Czy wtedy mogę go podpiąć pod alternator?
Skoro taki akumulator służy jako rozruchowy w samochodzie to jest spięty z alternatorem. Więcej o akumulatorach AGM polecam poczytać na stronie Conrada którą podlinkowałem w artykule lub zwrócić się do specjalisty w temacie czyli mrAkumulator na YouTube. Pozdrawiam!
Czy dobrze widzialem wszystkie urzadzenia na 12v biora prad z regulatora ładowania? a nie np poprzez skrzynke bezpiecznikowa z aku?
Cześć Mariusz! Wszystkie urządzenia biorą zasilanie przez skrzynkę bezpieczników która jest podłączona do regulatora.
a pod jakie wyjscia z regulatora?? bo ja mam zamiar zrobic cos takiego ale skrzynke bezpiecznikow podpiac pod aku i bezposrednio z aku brac prad na skrzynke bezpiecznikow
W regulatorze pod gniazda oznaczone żarówką. Też tak można jedynie co to regulator może nie widzieć na bieżąco pobieranych prądów – choć nie jestem tego pewien.
A no tak faktycznie tak jak piszesz jest 🙂 musialem nieco wiecej wiedzy zaczerpnac na temat swojego regulatora ładowania i tez polecaja wlasnie podpiac wiekszosc rzeczy poprzez ten regulator wiec tez tak zrobie a jeszcze jedna sprawa jesli mozesz mi odpowiedziec plus z regulatora ciagles jakby na kazdy bezpiecznik osobno czy jakby jeden przewod na szyne plusowa i dopiero wyjscie za bezp na kazdy odbiornik. Dzieki za info
Tak na wszystkich plusach za regulatorem są bezpieczniki, pod poszczególne grupy urządzeń lodówka/oświetlenie/pompa itd. Przed regulatorem jest dodatkowy bezpiecznik wspólny dla całego układu. Powodzenia pozdrawiam! Pochwal się później efektami na @
Generalnie wszystko można ogarnąć samemu, ale warto by było przynajmniej wydać trochę groszy na przegląd instalacji wykonany przez elektryka. Tutaj znajdziecie więcej porad -> https://laczynasnapiecie.pl/blog/kamper-pod-napieciem-instalacja-elektryczna-w-kamperze
Hej, czy spotkałeś się może z hybrydowym inwerterem solarnym zamiast normalnego regulatora MPPT w kamperze?
A co rozumiesz pod pojęciem hybrydowym? z wbudowaną przetwornicą 230V/ładowarką?
Witam
Super materiał poproszę link do ściemniacza led. Pozdrawiam
Dziękuję! Ten ściemniacz kupowaliśmy 4 lata temu. Bez problemu znajdziesz na Allegro/w google taki jak Ci pasuje.
Hej. Mam pytanie o podlaczenie ladowarki EST-516 do akumulatora: czy podlaczales za pomoca fabrycznych „zabek” czy przerabiales na tradycyjne klemy? Moim zdaniem klema w samochodzie sprawdzi sie lepiej.
Drugie pytanie: czy podlaczenie ladowarki do sieci zewnetrznej zrobiles poprzez gniazdo i fabryczny przewod z wtyczka? Czy na „sztywno” do gniazda zewnetrznego?
Przy okazji wielkie dzieki za wszelkie porady na Twojej stronie. Wlasnie buduje od zera cos na wzor kampera, bardziej mobilna imprezownie 🙂 Wiecznie szukam inspiracji i porad.
Pozdrawiam – Maciek
Wszystko wpinam na szynie i złączach oczkowych. Odnośnie ładowarki to wpisanam kabel 230V – mam go na zwijaczu kabla (tak jak w odkurzaczu). Dzięki i powodzenia w budowie!