fbpx

Instalacja elektryczna w kamperze – czy potrzebujesz do tego elektryka?

Jakie przewody zastosować? Jaki akumulator wybrać? Jak zabezpieczyć instalacje? Do wykonania elektryki w kamperze oprócz garści informacji nie potrzebujesz żadnej tajemnej wiedzy i umiejętności. Jesteś w stanie bez problemu samodzielnie wykonać taką instalację. Potrzebujesz jedynie wstępnie rozrysowanego planu oraz sporo uwagi i koncentracji podczas podłączania.

Jak zaplanować instalację?

To pierwsze pytanie które warto sobie zadać. Ze swojego doświadczenie polecam samodzielnie narysować schemat, bazując na przykładowych schematach oraz biorąc pod uwagę zasilane urządzenia. Narysowanie takiego schematu na dużej czystej kartce papieru pozwoli Ci rozwiązać większość problemów w głowie, bez konieczności eksperymentowania na instalacji pod napięciem (czego zdecydowanie nie polecam!). Jeśli chcesz pobrać schemat instalacji elektrycznej zapraszam tutaj.

Akumulator

Wybór przed jakim stoisz przy wyborze akumulatora sprowadza się do standardowego akumulatora kwasowo-ołowiowego (rozruchowy w samochodzie), akumulatora żelowego/AGM (dedykowany do instalacji niskoprądowych) lub najnowszego LiFePO4. Zaletą akumulatora kwasowo-ołowiowego będzie jego niższa cena oraz możliwość spięcia go z akumulatorem rozruchowym oraz ładowania podczas jazdy bezpośrednio przez alternator samochodu. Wadą konieczność konserwacji oraz niższa wydajność. Zaletą akumulatora żelowego oraz AGM będzie bezobsługowe utrzymanie oraz lepsza charakterystyka cyklicznej pracy. Wadą natomiast cena oraz w przypadku żelowego konieczność ładowania niskim prądem przy użyciu ładowarki. Zbyt wysokie napięcie ładowania uszkadza akumulator żelowy na co szczególnie należy uważać. W naszej instalacji zastosowaliśmy akumulator żelowy o pojemności 100Ah – dotychczas sprawdza się nam bardzo dobrze.

Przewody

Cały obieg kabli zostały wykonany parą przewodów (+) oraz (-). Grubość przewodów w instalacji uzależniona jest od obciążenia prądowego, które będzie przez nie przepływać. W naszej instalacji wszystkie przewody oprócz akumulatorowych i solarnych mają przekrój 1,5mm2. Taki przekrój pozwala bezpiecznie prowadzić prąd o natężeniu powyżej 15A. W praktyce dla instalacji 12V pozwala to podłączyć urządzenia o maksymalnej mocy 180W, dla instalacji 230V – ponad 3000W. Biorąc pod uwagę, że urządzenie który ma największy pobór mocy w naszej instalacji 12V to lodówka o mocy 45W, taki przekrój jest przyjęty z dużym zapasem.

Do podłączenia solarów z przetwornicą i akumulatorem użyliśmy przewodów 4mm2, co również jest bezpiecznym standardem. 

Najgrubszych przewodów wymagają podłączenia pomiędzy akumulatorami lub w naszym przypadku przetwornicy z akumulatorem. Do takich połączeń należy stosować przekroje powyżej 35mm2 dbając jednocześnie, aby odcinki pomiędzy podłączanymi urządzeniami były jak najkrótsze.

Wszystkie zastosowane przez nas przewody były wykonane z miedzi wielodrutowej giętkiej. Taki przewód w porównaniu do jednodrutowego sprawdza się dużo lepiej w tego typu instalacjach.

Gniazdka 230V w kamperze

Posiadanie gniazdka 230V zdecydowanie ułatwia życie – można bez problemu zabierać ze sobą praktycznie wszystkie urządzenia domowe i podłączać je zwyczajną wtyczką. Żeby to było możliwe do instalacji 12V należy dołączyć przetwornicę napięcia na 230V. My zastosowaliśmy przetwornice 1000W o mocy chwilowej do 2000W. Z sukcesem podłączaliśmy już do niej piłę tarczową czy Thermomix więc taka moc pewnie jest wystarczająca dla większości użytkowników.

Oświetlenie

Przy wyborze oświetlenia warto zadbać o niski pobór mocy, co dzięki technologii LED jest dość bezproblemowe. Dodatkowo istotne jest dobranie odpowiedniej barwy światła, żebyśmy we wnętrzu czuli się jak w domu, a nie jak w sklepie czy w biurze. Nasze oświetlenie ma barwę ciepłą (3000K) i jest dodatkowo regulowane ściemniaczem. Takie rozwiązanie świetnie sprawdza się w momentach kiedy chcemy aby we wnętrzu panował przyjemny półmrok. Przy kwestii oświetlenia równie ważne jest aby nie wprowadzać świecących przełączników, diod, czy sterowników – takie urządzenia, szczególnie w intensywnych barwach mogą przeszkadzać kiedy do snu potrzebujemy mieć ciemno.

Bezpieczniki

W naszej instalacji wszystkie urządzenia podłączone do akumulatora przez regulator ładowania MPPT przechodzą przez skrzynkę z bezpiecznikami 10A. Dodatkowo większe urządzenia takie jak lodówka czy ogrzewanie postojowe mają dodatkowy bezpiecznik płytkowy (nożowy). Oczywiście bezpieczniki montowane są na przewodach dodatnich (+).

Obwody w skrzynce bezpieczników:

  1. Regulator ładowania MPPT
  2. Pompka wody
  3. Lodówka
  4. Oświetlenie  
  5. Ogrzewanie postojowe
  6. Gniazda 12V

Ładowanie akumulatora części mieszkalnej

Akumulator części mieszkalnej nie jest podłączony z akumulatorem rozruchowym ładowanym alternatorem. Te dwie instalacje elektryczne w samochodzie z uwagi na możliwość uszkodzenia akumulatora żelowego są całkowicie od siebie odseparowane. Żeby jednak zapewnić ładowanie w przypadku braku światła słonecznego mamy specjalną ładowarkę umożliwiającą ładowanie akumulatora żelowego napięciem o wartości 14,4V. Ładowarkę podpinamy do gniazdka zewnętrznego 230V lub przez dodatkową przetwornicę 500W do akumulatora rozruchowego.

PODSUMOWANIE

WYDATKI (ceny z 2018)

Akumulator żelowy POWERBAT 100Ah 550 zł
Ładowarka akumulatora STEF-POL EST-516 250 zł
Przetwornica BLOW 2000W 279 zł
Przetwornica VOLT 500W 83 zł
Sterownik LED (ściemniacz) (2 szt.) 96 zł
Skrzynka bezpieczników + bezpiecznik (wyłącznik nadprądowy) 10A (6 szt.) 49 zł
Przewody solarne 4mm2 (10mb) 27 zł
Przewody LgY 1,5mm2 (60mb) 60 zł
Gniazdo zasilające CEE 230V 55 zł
Bezpieczniki płytkowe, gniazda bezpiecznika, rurki termokurczliwe 30 zł
Oprawa LED XL 3W 12VDC (8 szt) 170 zł
Gniazdo samochodowe ładowarka 2xUSB 32 zł
Szybkozłączki do przewodów oraz rurki termokurczliwe 35 zł

RAZEM 1.716 zł

CZAS I TRUDNOŚĆ

Wykonanie instalacji elektrycznej to proces rozbity na fazy, w zakresie podłączeń kolejnych elementów. Jednak podstawowe rozprowadzenie kabli, podłączanie bezpieczników, podłączenie akumulatora z regulatorem nie powinno zająć dłużej jak 4-6 godzin.

Trudność etapu 5/10

WSKAZÓWKI
  1. Schemat instalacji elektrycznej naszego samochodu PDF pobierz tutaj.
  2. Przewody możesz rozprowadzać w szafkach, nie musisz tego robić przed zabudową ścian (pomaga to, jeżeli nie masz przemyślanej jeszcze dokładnej lokalizacji poszczególnych urządzeń). Wyjątek stanowi oświetlenie do którego przewody z powodów estetycznych znajdują się najczęściej pod sufitem.
  3. Podpisuj wszystkie przewody. Dobre oznaczenie będzie niezbędne zarówno przy montażach jak i późniejszych ewentualnych zmianach.
  4. Warto stosować inny kolor przewodu dodatniego (+) oraz ujemnego (-)
  5. Dobrym rozwiązaniem do łączenia przewodów są szybkozłaczki, warto też zaopatrzyć się w ściągacz izolacji (30-50 zł)
  6. Regulator oświetlenia (ściemniacz) bardzo dobrze sprawdza się wieczorami, kiedy chcemy odpocząć od intensywnego światła
  7. Unikaj diod i innych świecących urządzeń/sterowników które będą przeszkadzać Ci w nocy 
  8. Każde urządzenie warto dodatkowo zabezpieczyć na przewodzie dodatnim bezpiecznikiem płytkowym – montuje się go w specjalnym gnieździe, oprawionym na kablu.

Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu i zapraszamy do pozostałych wpisów z cyklu Budowa kampera – od blaszaka do domu na kołach

Artykuły z serii:
Wybór samochodu
Izolacja
Okna do kampera
Panele solarne do kampera
Instalacja elektryczna w kamperze
Lodówka do kampera
Instalacja wodna
Instalacja gazowa
Ogrzewanie
Meble do kampera
Przeróbka busa na kampera – przepisy  
Ile kosztuje budowa kampera – budżet projektu

Jeżeli chcesz być na bieżąco zapraszamy do obserwowania naszego Instagrama / Facebooka lub zapisania się do newslettera

Solary do kampera – czyli o prądzie z natury, który daje niezależność

Jak dobrze wybrać solary do kampera? Jak wygląda montaż oraz ile kosztuje niezależność od gniazdka z prądem? W artykule podzielimy się naszymi doświadczeniami i zdradzimy Wam kilka tajemnic fotowoltaiki.

Niezależność w zgodzie z naturą

Łatwy dostęp do paneli solarnych oraz ich stosunkowo niska cena to rewolucja w świecie długich podróży samochodem. Dzięki niezależnemu źródle energii, w pełnej zgodzie z naturą możemy żyć i pracować gdziekolwiek świeci słońce. Podstawowa instalacja solarna w słoneczny dzień bez problemu wystarcza na pracę z laptopem, zasilenie lodówki czy nawet podgrzanie wody. Dzięki przetwornicy możesz również podłączać inne urządzenia 230V. Do naszej przetwornicy podpinaliśmy już nawet ręczną piłę, którą wycinaliśmy fronty szafek do vana, czy Thermomix, którym robiliśmy lody na imprezie urodzinowej naszego syna. Satysfakcja, że prąd pochodzi z energii słonecznej jest naprawdę duża 🙂

Co właściwie kupujemy?

W obiegu funkcjonuje wiele nazw – solary, panele słoneczne, ogniwa solarne, panele fotowoltaiczne. Niezależnie od tego którą nazwę używamy, wszystko sprowadza się do jednego, czyli wytwarzania energii elektrycznej. Jedyną różnicę stanowią kolektory, które zamiast wytwarzać energię elektryczną, zamienia promienie słoneczne w ciepło służące np. do podgrzania wody.

Panele słoneczne dzielą się zależnie od materiału, z którego są wykonane na monokrystaliczne oraz polikrystaliczne. Różnica sprowadza się do ceny oraz wydajności. Monokrystaliczne są droższe, ale ich wydajność przy takiej samej powierzchni jest większa od paneli polikrystalicznych. W przypadku kampera, na którym zamontujemy maksymalnie 1-3 panele wybór jest raczej prosty. Różnica ceny przy tak małej ilości paneli nie będzie na tyle istotna aby tracić na wydajności. 

Panele elastyczne czy sztywne?

Obecnie dość dużą popularność zyskują panele elastyczne. Warto jednak zastanowić się czy naprawdę ich potrzebujemy. Takie panele przyklejane są bezpośrednio do powierzchni karoserii bez zachowania przerwy do wentylacji – powoduje to zwiększenie temperatury panela, spadek wydajności konwersji fotowoltaicznej oraz dodatkowe nagrzewanie się karoserii. Panele takie są zatem świetnym rozwiązaniem ale tylko w przypadku jeżeli nie mamy do dyspozycji płaskiej powierzchni, w przeciwnym wypadku poza prostym montażem ciężko znaleźć plusy.

Jaka moc?

Instalacja w naszym kamperze składa się z dwóch paneli fotowoltaicznych o mocy 2x100W oraz regulatora ładowania MPPT przeznaczonego do natężenia prądu w wysokości 20A. Pozwala to naładować akumulator o pojemności 100Ah w czasie poniżej 10h. Na podstawie naszych dotychczasowych doświadczeń to zupełnie wystarczająca instalacja i jest  ona również rekomendowana jako zestaw standardowy przez wielu sprzedawców. Do takiej instalacji podłączone mamy oświetlenie LED, lodówkę kompresorową, pompkę wody oraz przetwornicę napięcia 220V o mocy chwilowej do 2000W. Oczywiście warto zastanowić się nad własnymi potrzebami, ale taką instalację traktowałbym jako minimum.

panele solarne
Regulator PWM czy MPPT?

Najtańszym kontrolerem ładowania na rynku jest odmiana PWM, jego charakterystyka pracy pozwala na ładowanie akumulatora oraz zabezpieczenie go przed przeładowaniem. Regulator MPPT posiada dodatkowo funkcje badania napięcia w panelach fotowoltaicznych i ładowaniu akumulatora w najbardziej optymalnych momentach. W praktyce takie rozwiązanie pozwala ok 20-30% szybciej naładować akumulator. Szczególnie w dni o większym zachmurzeniu taka funkcja jest przydatna. Regulatory te są jednak sporo droższe – PWM w wersji 20A można kupić już za ok 50 zł, podczas gdy za MPPT trzeba zapłacić min. 300 zł.

Mocowanie paneli do dachu

Do zamocowania paneli przydatne są specjalne narożniki montażowe, które należy przykleić do dachu. Takie mocowanie zapewnia również dodatkowy dystans od dachu dla wentylacji. My zdecydowaliśmy się wykonać samodzielnie mocowanie z kawałków kątownika aluminiowego 40x40mm o grubości 3mm. Takie mocowanie jest proste do wykonania i zapewnia solidne przymocowanie paneli do dachu. Kątowniki zostały przykręcone bezpośrednio do ramek paneli oraz dachu samochodu. Otwory montażowe w dachu zostały zabezpieczone przed przeciekaniem przy pomocy Sikaflex. W celu przeprowadzenia kabli od paneli do wnętrza samochodu zastosowaliśmy dedykowaną przelotkę dachową, którą wkleja się również przy użyciu Sikaflex.

solary
Połączenie paneli – równolegle czy szeregowo?

Jeżeli do instalacji zdecydujemy się na więcej niż jeden panel fotowoltaiczny, trzeba zastanowić się nad sposobem ich połączenia. Dobrą praktyką jest łączenie paneli o tych samych właściwościach prądowych oraz wyprodukowanych u tego samego producenta. W zakresie sposobu połączenia mamy dwie opcje połączenie równoległe bądź szeregowe (jak na obrazku niżej). Przy podłączeniu równoległym paneli natężenie prądu jest sumowane, napięcie jest równe wartości panela o najmniejszej wartości. Przy podłączeniu szeregowym odwrotnie – natężenie jest równie wartości panela o najmniejszej wartości, napięcie natomiast jest sumowane.

My zastosowaliśmy połączenie szeregowe, bo umożliwia uzyskanie wyższego napięcia. Takie połączenie podczas dni o niewielkim nasłonecznieniu teoretycznie sprawdza się lepiej (akumulator podczas spadku napięcia na panelach poniżej 12V nie jest ładowany).

Dodatkowo wszystkie podłączenia paneli, regulatora z akumulatorem wykonaliśmy przy użyciu przewodów solarnych o przekroju 4mm oraz złącz dedykowanych MC4.

solary do kampera
PODSUMOWANIE
WYDATKI

Panele solarne monokrystaliczne 2x100W 680 zł (zobacz w 4sun -12% z kodem „VANDAL”)
Mocowanie paneli 75 zł
Regulator Lumiax MT2075 20A 311 zł (zobacz w 4sun -12% z kodem „VANDAL”)
10 m przewodu 4mm2, 2x konektor MC4 37
RAZEM 1.103 zł

NARZĘDZIA
  • wkrętarka
  • otwornice do metalu
  • pistolet do sylikonu
CZAS I TRUDNOŚĆ

Montaż paneli oraz przeprowadzenie kabli do środka samochodu zajmie Ci ok 3-4 godzin.

Podłączenie z regulatorem MPPT, akumulatorem opiszę przy okazji wpisu dotyczącego instalacji elektrycznej w samochodzie

Trudność etapu 4/10

WSKAZÓWKI
  1. Możesz zaoszczędzić na mocowaniu wykonując je samodzielnie. Przy dwóch panelach to ok 200 zł
  2. Do klejenia i uszczelnień dobrze sprawdza się Sikaflex 221 lub 521 (dostępny w różnych kolorach i odporny na promienie UV)
  3. Przy zakupie regulatora MPPT niestety musisz uważać na nieuczciwych sprzedawców.
  4. Jeżeli panele przykręcasz bezpośrednio do dachu warto wykonać to przed ociepleniem/zabudową sufitu

Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu i zapraszamy do pozostałych wpisów z cyklu Budowa kampera – od blaszaka do domu na kołach

Artykuły z serii:
Wybór samochodu
Izolacja
Okna do kampera
Panele solarne do kampera
Instalacja elektryczna w kamperze
Lodówka do kampera
Instalacja wodna
Instalacja gazowa
Ogrzewanie
Meble do kampera
Przeróbka busa na kampera – przepisy
Ile kosztuje budowa kampera – budżet projektu

Jeżeli chcesz być na bieżąco zapraszamy do obserwowania naszego Instagrama / Facebooka lub zapisania się do newslettera